Innoveren om voorop te blijven lopen

Aalt Dijkhuizen is al jaren in binnen- en buitenland het boegbeeld van de Nederlandse agri- & foodsector. Sinds 2014 is hij voorzitter van het Topteam Agri & Food, per 1 april 2017 benoemde het Topteam hem bovendien tot voorzitter van het TKI-bestuur. Daarmee versterkt het Topteam de verbinding tussen strategie en uitvoering.

“We moeten elke dag werken aan vernieuwing”

Aalt Dijkhuizen was 12 jaar lang voorzitter van de raad van bestuur van Wageningen University & Research en is een van de architecten van de succesvolle gouden driehoek waarin ondernemers en onderzoekers in agrifood, gesteund door de overheid, samenwerken aan innovaties. Topconsortium Kennis en Innovatie: een van de uitvoeringslijnen van de topsector.

Wat is de rol van de topsector Agri & Food?

“In de topsector werken bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid in Nederland samen aan de versterking van de sector. Die staat voor grote uitdagingen - die ook veel kansen bieden. Door de groeiende wereldbevolking en een beter inkomen van meer mensen op de wereld groeit de vraag naar hoogwaardig eiwit: groente, zuivel en vlees. De consument wordt daarnaast kritischer en stelt hoge eisen aan de kwaliteit en de veiligheid van het voedsel. Tegelijkertijd worden energie en water schaarser. In die veranderende wereld, die groeiende voedselmarkt, moet Nederland vernieuwen om voorop te blijven lopen als agri & food-land. Het topteam stelt vast welke kant de innovatie op moet gaan, het Topconsortium stuurt de uitvoering van de onderzoeken voor vernieuwing.”

Welke bedrijven kunnen meedoen aan en profiteren van de innovatieve onderzoeken?

“Het grootste deel van het onderzoek is toegepast van karakter en bestaat uit initiatieven die binnen 3 tot 5 jaar waarde op moeten leveren. Voor een ander deel gaat het om lange-termijnonderzoek, dat pas na 10 jaar of meer resultaat oplevert. Tot slot zijn er projecten die zich voor de deelnemende bedrijven nagenoeg meteen uit moeten betalen. Alle bedrijven in de sector kunnen meedoen en veel doen er al mee, ook uit het MKB en MKB+. Het zal zo zijn dat bij kleinere bedrijven het onderzoek met een korte looptijd en valorisatie op korte termijn beter past. Een mooi voorbeeld is Breed4Food. Daarin werken concurrenten uit Nederland samen aan toepasbaar onderzoek om de dierfokkerij in de praktijk te verbeteren. De deelnemers verwaarden de opgedane kennis ieder voor zich. Een ander voorbeeld betreft ‘personalized nutrition’, met het ontwikkelen van kennis en tools om iedereen persoonlijk van voedingsadviezen te kunnen voorzien. 

“In de afgelopen jaren waren meer dan 400 bedrijven die meededen afkomstig uit het MKB. Om het voor deze bedrijven gemakkelijker te maken, hebben we innovatiemakelaars. Zij helpen bedrijven om te vinden waar ze precies naar op zoek zijn in de wereld van het onderzoek. Er is specifiek voor het MKB een pot van 55 miljoen euro beschikbaar. Er doen al veel MKB-bedrijven in agri & food mee, maar ik zou graag zien dat er nog meer deelnemen in onze innovatieslag en nodig ze van harte uit om contact met ons op te nemen.”

Wat zijn de belangrijke thema's in de innovatie?

“We hebben 9 thema's gekozen waarop we inzetten, waaronder smart agri & food, consument en keten, voeding en gezondheid, voedselveiligheid en biobased economy. We werken aan slimmere technologie om ook in de toekomst de wereldbevolking op een duurzame manier van voldoende goed en veilig voedsel te voorzien. Nieuwe digitale technologie speelt daarin een grote rol, zoals nieuwe ontwikkelingen in de informatietechnologie, zelfsturende machines, sensoren. En denk ook aan drones voor de optimale ontwikkeling van gewassen en informatietechnologie om dieren individueel te voeren en hun gezondheid te volgen. We moeten slimme technieken inzetten in de hele keten.”
“We zullen ook efficiënter om moeten gaan met energie en water, en wat 'over de rand valt' weer benutten. Een voorbeeld is mest. Als je die ontleedt in ingrediënten, vind je stoffen die je heel goed weer kunt benutten. Er mag in principe niets verloren gaan in de circulaire economie. Door bovendien producten langer houdbaar te maken, verminderen we de kans dat de investering - van grondstoffen, energie en water - in het gereed product verloren gaat.
“Belangrijke verbeteringen kunnen we bovendien bereiken door goede analyse van alle data die we verzamelen via onze apparatuur, de machines. En door informatie te delen met de mensen die deze nodig hebben, in de volgende schakel. Bijvoorbeeld de consument informeren over de herkomst van zijn eten en zo in staat stellen een gezonde keuze te maken. Ik geloof in de belofte van personalized nutrition. Daarvoor is gedetailleerde informatie nodig over alles wat er in het productieproces is gedaan en gebruikt en over de voedingswaarde van het product. Consumenten zullen daar geld voor over hebben. 

Welk thema staat bovenaan?

“Er is niet één bepaalde technologie waar we meer op inzetten; we spelen op verschillende borden tegelijk en willen op élk bord voortgang boeken.”

“Ik zou graag zien dat er nog meer MKB-bedrijven deelnemen in onze innovatieslag”

Met uw benoeming tot voorzitter van het TKI-bestuur zijn strategie en uitvoering nauwer verbonden. Wat is de achtergrond van die keuze?

“Ik reis veel, onder meer naar en in China en stel vast dat niemand stil staat. Dat kunnen wij ons ook niet permitteren. Ik heb er vertrouwen in dat we onze voorsprong als wereldspeler in agri & food kunnen vasthouden en verder uitbouwen. Dan moeten we wel elke dag werken aan vernieuwing. In Nederland slagen we er goed in om nieuw ontwikkelde technologie snel toe te passen. Dat heeft bijgedragen aan onze ontwikkeling tot een belangrijk agri & food-land, ondanks of misschien wel dankzij de beperkte beschikbaarheid van land en de dure arbeid. Dat vermogen om snel te vernieuwen, versterken we nu binnen de topsector: door het vaststellen van de strategie en het beschikbaar stellen van de middelen dichter bij elkaar te brengen. Alleen als we vernieuwen zijn we voor de rest van de wereld ook over tien jaar nog interessant.”

www.tki-agrifood.nl